Politifolk fortvilar: - Nærpolitireforma skaper eit fjernare politi

Politiet er blitt fjernare frå folk og kjenner nærmiljøa sine dårlegare enn før, melder politiet sjølv. No legg forskarar fram nye funn om nærpolitireforma.



Politifolk uttrykker frustrasjon over arbeidssituasjonen sin etter at den såkalla nærpolitireforma tredde i kraft for drygt tre år sidan. Det er allereie klart at sjølve endringsarbeidet i reforma stel betydeleg med ressursar og kapasitet frå ordinært politiarbeid, ifølgje ein fersk rapport frå Direktoratet for forvaltning og IKT (Difi).

Sterk misnøye

Men i eit nytt forskingsprosjekt ved Arbeidsforskingsinstituttet (AFI) uttrykker tenestemenn også sterk misnøye med fleire av dei konkrete konsekvensane av reforma.

– Reforma flyttar politiet frå mange av dei tradisjonelle hjelpeoppgåvene og til meir kontrollorienterte oppgåver: politiet skal kontrollere og reagere, framfor å hjelpe. Spissformulert dreier det seg om om politiet skal tene folket eller regulere det, seier forskingsleiar Christin Thea Wathne ved Oslomet til NTB.

Saman med Helene Gundhus frå Universitetet i Oslo og Niri Talberg frå Fafo har ho skrive den drygt 80 sider lange rapporten «Hvilket politi skal vi ha? Nærpolitireformen tre år etter», som blir lagt fram torsdag.

Forskarane har fått svar frå rundt 3.100 respondentar i politiet på spørsmål som bygger på opplysningane som kom fram under intervju med tenestepersonell i Oslo politidistrikt og i Politidirektoratet.

Ventar på terror

Opplysningane er formidla i kapittelet «Konturene av en ny politirolle: politiansattes erfaringer med nærpolitireformen» i boka «Politireformer». Her kjem det fram at:

* Større politidistrikt, færre tenestestader og mindre lokalt nærvær har ført til svakare lokalkunnskap hos tenestemennene. Asker og Bærum politidistrikt er no innlemma i Oslo politidistrikt, der tenestemenn frå Asker har vorte sende på oppdrag på Holmlia, der nettopp lokal kjennskap og kunnskap har vore viktig for politijobben.

* Den uformelle kontakten med nærmiljøet, som har skapt tryggleik og kjennskap, er sterkt redusert, til fordel for ei kontrollerande og reaktiv tilnærming. Det har vorte mindre tilfeldig og uformell politikontakt. Politiet kjem først når noko har skjedd og har mindre moglegheiter til å jobbe førebyggande.

* Terrorberedskapen etter 22. juli har ført til at politiressursar står på vent, framfor å vere ute og kjempe mot kriminalitet. Fleire av dei som er intervjua fortel at dei ikkje lenger skal ta mindre oppgåver når det er stille, men vere «klar for terror». På dette punktet avvik opplevinga til Oslo-politiet frå kollegaer i resten av landet.

Ikkje tilsikta

Ein respondent blir dessutan sitert på at «Folk som kommer til politiet gjør det gjerne som siste utvei. Vi kan ikke henvise dem til noen andre. Vi må si at du får dessverre ikke hjelp. Det er tungt.»

Benedicte Bjørnland, som hadde den første arbeidsdagen sin som politidirektør måndag, tok i eit intervju med NTB til orde for å gå bort frå namnet nærpolitireforma og kalle det ei profesjonaliseringsreform.

– Ein viktig hensikt med reforma er å samle spisskompetanse i større og sterkare fagmiljø, og dessutan å rekruttere og tileigne seg ny kompetanse for å kunne jobbe og etterforske betre i digitale omgivnader, poengterte ho.

– Det at det blir færre lensmannskontor og tenestestader over heile landet er ein del av det arbeidet med å samle personell for å kunne lage større fagmiljø. Det kan vere sårt for eit lite lokalmiljø å miste ein kjær lensmann, men kvar kommune skal framleis ha politikontakten sin. Når dette har fått sett seg litt, har eg tru på at vi skal klare å levere gode tenester til kommunane, seier Bjørnland til NTB.

På plussida svarar både etterforskarar og patruljerande at politiarbeid på staden (PPS) er positivt, men fleire påpeikar at politiet dreiv med PPS også før politireforma tredde i kraft.