Noreg trappar opp kampen mot plast i havet

Klima- og miljøminister Ola Elvestuen (V) startar denne veka langspurten for å få på plass eit internasjonalt avtaleverk i kampen mot marin forsøpling.

– Skrekkhistoria er at det vil vere like mykje plast som fisk i havet i 2050. Det må unngåast, seier Elvestuen til NTB.

– Vi kjenner enno ikkje effektane av spreiinga av mikroplast, konstaterer statsråden.

Torsdag og fredag deltar han på møtet i FN si miljøforsamling (UNEA) i Kenya sin hovudstad Nairobi. Der skal eit forslag Noreg har utarbeidd i kampen mot plastforsøplinga, bli diskutert og vonleg bli vedteke av alle land.

Elvestuen har to hovudmål med vedtaket: Å få på plass strakstiltak for å kjempe mot den marine forsøplinga og samtidig sparke i gang ein prosess som kan føre til eit internasjonalt rammeverk.

Han nemner kampen mot plast i havet som ei av dei raskast aukande miljøutfordringane i verda, saman med tap av biologisk mangfald, spreiing av miljøgifter og global oppvarming.

– Sjølv dei mest isolerte øyene i Stillehavet blir ramma av plastforureininga, konstaterer Elvestuen.

Bakteppet for Nairobi-møtet er eit prinsippvedtak i FN i 2017 om å stoppe all tilførsel av plast til havet. I same tidsrommet har opinionen for alvor vakna, mellom anna som følgje av grufulle bilde av fisk og fugl med store mengder plast i kroppen.

Den eine delen av det norske forslaget handlar om umiddelbare tiltak under FN sitt miljøprogram (UNEP). Noreg vil opprette eit fagleg råd som kan vurdere kunnskap om kjeldene til marin forsøpling og konsekvensane av det. Vidare blir det føreslege ei styrking av UNEP sin kapasitet og skiping av ei ekspertgruppe som kan vurdere framdrift og i kva grad delmål blir nådde.

Elvestuen nemner forbod mot eingongsplast, ansvarleggjering av fiskeriindustri, kompetansebygging i utviklingsland og betre avfallshandtering som moglege tiltak.

– Det er ikkje noko i vegen for lokale tiltak samtidig med at prosessen går vidare for å få på plass eit globalt rammeverk, seier Elvestuen.

Han varslar sjølv deltaking på strandryddedagen i Noreg i mai.

– Skal vi lykkast med å nå nullvisjonen frå 2017, må vi sikre at vi er samde om ei felles retning og ei systematisk tilnærming som gjeld for alle land.

Samtidig har Noreg ambisjonar om å få sett ned ei forhandlingsgruppe som skal kome med innspel til korleis eit styrkt internasjonalt rammeverk skal kunne sjå ut. Norske styresmakter ønsker at gruppa skal sjå på moglegheita for å få på plass ein rettsleg bindande global avtale, sjølv i ei tid der ei rekke overnasjonale avtalar er under sterkt press.

Forhandlingsgruppa skal gi konkrete tilrådingar om kva som bør inngå i ein framtidig avtale, som relevant miljøregelverk, klargjering av roller og ansvar, ein mekanisme for å bygge kapasitet og koordinere pengestøtte og korleis frivillige initiativ kan inkluderast.

Elvestuen erkjenner likevel at vegen fram mot ein internasjonal avtale er lang.

– Ein avtale kan komme på plass tidlegast i 2021, på neste møte i UNEA. Men det skal mykje til, seier han.

– Det vi ønskjer på dette møtet, er å få støtte til å ta neste steg. Viss resolusjonen blir vedtatt, vil vi ha brei støtte for å jobbe vidare mot ein internasjonal avtale for å kjempe mot marin forsøpling, seier Elvestuen. (©NPK)